Jaarverslag 2011

Verslag 2011 Mölle van Bats Veessen
Draaien en malen
De molenas heeft dit jaar 288961 omwentelingen gemaakt. Op 10 oktober is de teller over de kop gegaan. De beginstand was 775034, de eindstand 49883. Afgezien van zondagen is er veel gemalen, en wel op 74 dagen. Zelfs tweede kerstdag is er gedraaid. Op 26 november, de dag van de intocht van Sinterklaas is er een lange dag van wel twaalf uur gedraaid waarop er meer dan 10.000 omwentelingen zijn gemaakt, niet eerder vertoond in de periode van na de beroepsmolenaars.
Het weer was door het jaar heen erg verschillend. Er waren lange periodes van windstilte, maar voor het overige prachtig weer in het voor- en najaar. De derde november was de warmste ooit. Droogte en daardoor krimp van het hout heeft problemen opgeleverd.
Rouw
De molen heeft dit jaar in de rouw gestaan voor het overlijden van dorpsgenoot Albert Bouw, voor het overlijden van molenaar Gijs van Emous uit Hattem die nog niet zo lang geleden op onze molen zijn examen met goed gevolg had gedaan en voor onze jonge dorpsgenoot Bart Alberts.

Onderhoud

De bevestiging van de bonkelaar, het bovenste wiel aan de koningsspil, heeft dit jaar nogal voor problemen gezorgd. De droogte en het krimpen van het hout, heeft er mee te maken. Om te beginnen heb ik begin maart de wiggen ervan vastgeslagen met grote spijkers er doorheen. Reeds in mei was het weer en daarmee het hout van de molen al weer lange tijd zo droog geworden dat het weer mis ging. De bonkelaar kwam tijdens het malen los en een enkele kam van het bovenwiel is daardoor gebroken en enkele andere beschadigd. Een reservekam is er in gezet en de bonkelaar weer provisorisch vastgezet. Er kon weer worden gedraaid. Twee weken later hebben de monumentenwachters het rad beter vastgezet. Aan het eind van het jaar heeft de molenmaker de bonkelaar opnieuw vastgezet en eerst netjes uitgelijnd. De bovenas is aan de voorkant iets omhoog gebracht, zodat de kammen van het bovenwiel en bonkelaar niet meer te dicht in elkaar grijpen. Uiteraard is de vang mee afgesteld. Verder is de vang iets naar voren geplaatst. Hij sluit nu beter om het vangwiel en loopt links ook niet meer tegen het voeghout. Toen zijn ook een aantal hekstokwiggen vervangen en de kammen van het luiwiel vastgezet. Twee hoekliggers op zuidoost en enkele planken van de stelling zijn vervangen.
Achteraf gezien was slechts een kort stuk van de liggers verrot. De molenmaker heeft ook zijn ploeg rietdekkers gestuurd. Ze hebben o.a. de kap bijgestopt, maar die lijkt nog steeds te lekken op dezelfde plek linksachter.

Het onderachtkant is op de begane grond samen gespannen en verankerd.
Om de steenkuipen dicht te maken was roggepap nodig. Daartoe is een paar kilo rogge gemalen. Het tegengewicht van de windvaan is er voor de derde keer aan vastgemaakt. Hopelijk blijft het nu zitten.
Biotoop
Een jaartje of twee geleden verdween langzaam de molen van Olst, die ik in een klein gaatje tussen grote bomen bij de steenfabriek van Fortmond nog net kon zien staan, achter jonge wilgenbomen die aan de Fortmonder weg, op 600 meter afstand aan het groeien waren. In november zijn ze geknot! Dat is goed nieuws. Met dank aan de eigenaar! De molen van Olst is weer te zien. Weliswaar nog steeds met moeite, vanwege het kleine gaatje. We moeten zien dat Staatsbosbeheer, de eigenaar van de steenfabriek, dat gaatje in stand houdt. Vroeger kon je vanaf de molen van Veessen acht andere molens zien. Daarvan bestaan er nog zeven, maar er is er maar één meer zichtbaar en zelfs die was dus even weg, maar gelukkig weer terug. Bomen langs de weg Onderlangs naar het oosten worden steeds hoger en moeten nodig worden ingekort. Daartoe is er dit jaar gelobbied, maar tot nog toe zonder resultaat.
Bezoek
Een hoogtepunt was het bezoek van een groep medewerksters van Verian thuiszorg die het afscheid van een hunner op de molen en in de mulderswoning kwamen vieren.
Er was een bevriend bruidspaar dat foto's kwam maken op de molen.
Enkele jongelui uit Veessen ventileren altijd hun tevredenheid met de molen in het gastenboek op hun eigen manier: “chille plek” “vet gaaf man”. Verder waren er Amerikanen, Australiërs, Hongaren, Fransen op Nederlandse ligfietsen, Vlamingen op een tandem, Canadezen, Indonesiërs die Nederlands kunnen schrijven, Chilenen, Brazilianen en Guatemalezen. Een van de vijf kinderen van een echtpaar in Nijbroek dat ooit op onze molen trouwfoto's liet maken en dat in verwachting is van de volgende drie kinderen. Sommige Nederlanders moeten nog wat aan aardrijkskunde doen: “veel wind, suizende wieken, donkere luchten boven de IJssel, Overijssel op z'n mooist” aldus een Drent. Hij had wat eerder op de rem moeten trappen of wij moeten hem toegeven dat vanuit zijn woonplaats gezien Gelderland daadwerkelijk “over de IJssel” ligt. Het meest treffend: “Heel Nederland zou er zo uit moeten zien”. De Rotary uit Apeldoorn trof het met prachtig weer toen zij op 11 september kwamen lunchen met Engelse en Duitse gasten.
Hoog water
In januari is het water hoog geweest. Het kwam tot 4,93 boven NAP. Met laarzen aan kon de trap van de molen nog juist worden bereikt en kon er dus worden doorgedraaid terwijl het water in en rondom de molen spoelde.

Andere dingen
Marjolein Menke, kunstenares uit Epe, heeft een schilderij van de molen gemaakt. Op haar website http://www.marjoleinmenke.nl/ is meer van haar werk te zien.
Molenboek
In mei is het geschiedenisboek van de molen, geschreven door de molenaar (tevens archivaris) ten doop gehouden. Het is een boek dat bijzonder veel feitenkennis oplevert. Als vanouds was fanfare VIVO van de partij om de boel luister bij te zetten.
De buurmolen in Welsum is gerestaureerd en er is een molenaar in opleiding bij die molen betrokken die op onze molen ook enkele keren stage kwam lopen. Het is goed als die molen die tientallen jaren stil stond, ook weer gaat draaien. Met hem is de taatspot van de zuidsteen schoongemaakt en gesmeerd en de helft van de stelling geteerd. De rest van de stelling is in de loop van het jaar ook geteerd. In de natte periodes dit jaar sloegen de algen ook weer snel toe. Uit Hattem en Wapenveld kwamen een paar keer de jonge molenleerlingen Robin en Thom meedraaien.
Acties
Het molencomité was als alle jaren druk met allerlei acties om geld te fourneren voor het molenonderhoud. Onder andere met de jaarlijkse snertactie, waarbij de snert wordt betrokken van een slager in een naburig dorp.
De Stoom
De mannen van De Stoom hebben op een gegeven moment een drijfriem moeten repareren. Hun handigheid verbaast elke keer weer. De Stoom heeft uiteraard op hoogtijdagen gedraaid en doet het dankzij onderhoud goed.

De molen wordt ook graag gebruikt als achtergrond voor de promotie van de meest uiteenlopende zaken. Het is haast wel zeker dat als de marsmannetjes komen, ze eerst naar Veessens molen komen voor een fotosessie.